Dù đã qua nhiều khâu xét duyệt, việc mua bán nhà giá thấp vẫn còn kẽ hở khi gần đây cơ quan chức năng phát hiện hàng loạt vụ gian lận liên quan đến chính sách này.

Vụ việc đầu tiên xảy ra vào tháng 5-2011 và đến nay cơ quan chức năng tiếp tục phát hiện thêm bốn vụ khác.


Gian lận

Trường hợp đầu tiên bị phát hiện là đã có đất (chưa xây nhà) nhưng vẫn được xét cho mua căn hộ giá thấp. Sở dĩ người dân làm được chuyện này vì mua đất một nơi, còn việc xác nhận chưa có đất, chưa có nhà lại ở một phường khác. Căn hộ này được chủ nhà mua 600 triệu đồng nhưng sau đó sang tên 1,1 tỷ đồng, lời ngay 500 triệu đồng.

Điều đáng lưu ý theo lời khai của chủ căn hộ trên, quá trình làm thủ tục mua bán nhà giá thấp trên đều do một người khác đứng ra làm thay. Và đến nay, căn hộ trên vẫn chưa được thu hồi lại.

Tiếp sau vụ trên, cơ quan chức năng phát hiện thêm bốn trường hợp khác cũng gian lận khi mua nhà thu nhập thấp. Những người này đều không đủ điều kiện nhưng không hiểu lý do nào lại lọt vào danh sách mua nhà thu nhập thấp và đã được bàn giao căn hộ.

Một số trường hợp khác đã bốc thăm được suất mua nhà thu nhập thấp nhưng sau khi cơ quan chức năng phát hiện ra những vụ gian lận trên đã tự nguyện rút đơn vì lo ngại bị “hỏi thăm” và thú nhận rằng mình đã có đất!

Ngoài ra với hơn 20% căn hộ thu nhập thấp tại một dự án đã được bàn giao đang bỏ trống, khiến nhiều người không khỏi băn khoăn: những người thu nhập thấp này liệu có đang thực sự bức xúc về chỗ ở như khi làm đơn đề nghị cơ quan chức năng xét duyệt?

Nhà giá thấp thành nhà giá cao

Ngay những dự án nhà thu nhập thấp đầu tiên được công bố và hình ảnh hàng ngàn người xếp hàng để giành các suất mua quá ít ỏi so với nhu cầu, nhiều người nghĩ rằng đang có quá nhiều người bức xúc về nhà ở. Nhưng nay với các trường hợp gian lận nhà ở bị phát hiện, có người lại nói rằng: không biết bao nhiêu người trong số các trường hợp chen lấn giành suất mua trên có nhu cầu thật sự về nhà ở?

Chính sách về nhà ở thu nhập thấp của cơ quan chức năng là rõ ràng: nhằm giải quyết chỗ ở cho người chưa có chỗ ở với giá ưu đãi. Do vậy giá bán được công bố thường thấp hơn so với giá thị trường và doanh nghiệp tham gia loai nhà ở này chỉ được lời 10% so với chi phí đầu tư và được kiểm duyệt chặt chẽ.

Nhưng chính các khâu xét duyệt còn nhiều kẻ hở đã dẫn đến sự lợi dụng của nhiều người. Thay vì căn hộ trực tiếp đến tay người có nhu cầu thì lại qua các trung gian, khiến nhà giá thấp thành nhà giá cao. Người thực sự có nhu cầu (nhưng không đủ điều kiện mua) bắt buộc phải trả thêm một số tiền chênh lệch.

Lỗi ở khâu xét duyệt. Nhưng làm sao bắt lỗi khi các qui định hiện nay còn quá nhiều kẻ hở: hệ thống quản lý của cơ quan chức năng chưa cập nhật đầy đủ danh sách những người có nhà đất hoặc qua những lần giao dịch, mua bán để khi cần có thể gõ ngay trong máy tính để tìm tên, để ngăn chặn việc gian lận ngay từ đầu.

Đầu vào đã vậy, qui định về đầu ra cũng chưa rõ ràng nên nhiều người mua xong thoải mái bỏ trống mà chẳng thấy bị thu hồi…

Qui định về các khâu xét duyệt mua nhà thu nhập thấp cũng rất chặt chẽ với nhiều tiêu chí, điều kiện khác nhau… nhưng thực ra việc xét duyệt, làm đúng hay không còn do ở…con người.

Muốn nhà ở thu nhập thấp được trao đúng đối tượng, cần chấn chỉnh tất cả các khâu. Nếu không nhu cầu nhà ở thu nhập thấp sẽ trở thành nhu cầu ảo và chính sách về nhà ở rất có ý nghĩa này lại bị méo mó bởi những người thực hiện.