Đại úy Lê Quang Minh, cán bộ Đội 2 Phòng Cảnh sát Môi trường (Công an TP Hà Nội) cho biết, chủ đầu tư Ciputra tìm đủ mọi cách hoãn làm khu xử lý nước thải như thiết kế rồi đổ lỗi cho việc khó khăn giải phóng mặt bằng. “Đây là cách lách rất khôn của chủ đầu tư bởi việc giải phóng khu nghĩa trang làng (theo thiết kế là nơi xử lý nước thải-PV) không đơn giản. Chúng tôi chỉ có thể phạt chủ đầu tư Ciputra vì xả thải ra môi trường, nhưng không thể buộc họ phải xây khu xử lý nước thải ngay. Phạt đi phạt lại nhiều năm, tình trạng xả thải vẫn diễn ra thường xuyên”, đại úy Minh nói. 

Theo ông Lê Văn Dục - Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội, Hà Nội hiện có trên 150 khu đô thị mới, hàng nghìn chung cư cao tầng nhưng có rất nhiều khu đô thị không có trạm xử lý nước thải hoặc không xử lý qua hệ thống bể tự hoại mà xả thẳng vào hệ thống thoát nước chung của thành phố. Nguyên nhân là, chủ đầu tư không chịu “bỏ tiền túi” để đầu tư một công trình không đem lại lợi nhuận. Trong khi đó, vẫn chưa có chế tài xử phạt để buộc các chủ đầu tư phải thực hiện đúng cam kết trong quy hoạch đã được duyệt. 

Một lãnh đạo Cty cổ phần Sông Đà Thăng Long, chủ đầu tư khu đô thị Văn Khê (Hà Đông, Hà Nội) cũng thừa nhận, khu đô thị mới xây dựng xong phần thô khu xử lý nước thải và chưa đưa vào hoạt động do chi phí máy móc, công nghệ tốn kém. 

Theo một lãnh đạo phòng Quản lý Quy hoạch và Khai thác Tài nguyên nước – Cục Quản lý Tài nguyên nước (Bộ Tài nguyên & Môi trường), mức phạt hiện tại (tối đa 2 tỷ đồng với doanh nghiệp, 1 tỷ với cá nhân) theo Nghị định 117 của Chính phủ vẫn chưa đủ sức răn đe. Xử phạt vi phạm môi trường rất khó vì cần bắt quả tang. Trong khi đó, hệ thống giám sát của cơ quan nhà nước còn hạn chế, cả về trang thiết bị và nhân lực, nên số vụ việc bị phát hiện và xử lý không nhiều.

Gây ô nhiễm nước ngầm

Trao đổi với Tiền Phong, ông Trần Hiếu Nhuệ - Viện trưởng Kỹ thuật nước và Công nghệ Môi trường (thành viên Hội Bảo vệ thiên nhiên và Môi trường Việt Nam) phân tích: Bên cạnh các khu công nghiệp và các làng nghề gây ô nhiễm môi trường, tại các khu đô thị lớn, tình trạng này cũng ở mức báo động. Đó là các ô nhiễm về nước thải, rác thải sinh hoạt, rác thải y tế, không khí, tiếng ồn... 

“Việc các khu đô thị mọc lên phải có nơi xử lý nước thải là điều đương nhiên, bởi trong khu đô thị có hàng nghìn cư dân sinh sống. Khi bán nhà, chủ đầu tư cũng cộng vào giá bán kinh phí xây nơi xử lý nước thải. Nước thải đô thị có thể chưa ảnh hưởng ngay đến sức khỏe con người nhưng tích lũy, ngấm dần sẽ dẫn đến hậu quả nặng nề. Đáng sợ nhất, nếu nguồn nước khu đô thị xả thẳng ra môi trường ảnh hưởng đến nguồn nước ngầm”, ông Nhuệ nói. 

Đồng quan điểm trên, ông Nguyễn Đình Hòe, Tổng Thư ký Hội Bảo vệ Thiên nhiên & Môi trường Việt Nam cho rằng, tình trạng ô nhiễm và suy thoái nước ngầm đang phổ biến ở các khu đô thị, ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng môi trường sống của con người, trong khi 35 – 40% lượng nước sinh hoạt của người dân Hà Nội từ nguồn nước ngầm. “Khắc phục ô nhiễm tốn gấp ba lần xây nhà máy xử lý nước thải. Xử lý ô nhiễm nước ngầm khó hơn xử lý nước bề mặt, đòi hỏi thời gian lâu dài”, ông Hòe nói.