Ảnh minh họa

Sau hơn một tháng triển khai gói hỗ trợ nhà ở 30.000 tỷ đồng, vốn được cho là cơ hội để người thu nhập thấp vay để mua, thuê mua nhà ở xã hội (NƠXH) và nhà ở thương mại, đến nay số lượng hồ sơ được giải ngân cho các cá nhân vẫn đạt tỷ lệ rất thấp. Nhiều nguyên nhân được đưa ra bàn luận, mổ xẻ nhưng chung quy lại, “vướng” nhất vẫn là thủ tục, quy trình rườm rà và điều kiện khắt khe.

“Để được vay vốn ưu đãi mua NƠXH là quá khó”, anh Nguyễn Minh Thắng (Yên Viên, Gia Lâm, Hà Nội) chia sẻ. Gia đình anh gồm 2 vợ chồng và một con nhỏ đang có nhu cầu mua NƠXH bên Gia Lâm. Tuy nhiên điều kiện tài chính có hạn nên thông tin người thu nhập thấp được ngân hàng cho vay vốn ưu đãi 6% để mua NƠXH như một “cứu cánh” đối với gia đình anh. Ngay sau khi có hướng dẫn về các thủ tục và điều kiện vay vốn, anh Thắng đã tích cực làm hồ sơ và hoàn thiện các giấy tờ cần thiết. Tuy nhiên, gần một tháng loay hoay vẫn chưa xong.

Anh chia sẻ, tôi đến VietinBank chi nhánh Yên Viên để hỏi về các thủ tục được vay vốn ưu đãi mua nhà của người thu nhập thấp. Một nhân viên ở đây đã hướng dẫn các thủ tục và điều kiện để được vay. Về thu nhập, gia đình anh Thắng đáp ứng được yêu cầu. Bởi cả hai vợ chồng anh đều làm ở một doanh nghiệp (DN) tư nhân có mức lương khoảng 9 triệu đồng/tháng, bảo đảm phương án trả nợ theo quy định của ngân hàng. Tuy nhiên, các điều kiện như chứng minh tình trạng nhà ở, tài sản thế chấp, hợp đồng mua NƠXH… thì anh chưa biết giải quyết ra sao.

Chúng tôi cùng anh Thắng đến UBND phường sở tại xin xác nhận về tình trạng chưa có nhà ở thì được cán bộ phường cho biết, chỉ xác nhận được anh Thắng đang cư trú tại phường thuộc diện KT3 chứ không xác nhận hiện trạng nhà ở được.

Chia sẻ về những khó khăn khi làm thủ tục vay vốn, anh Thắng cho biết, việc xã, phường khó khăn trong việc ký xác nhận chưa có nhà cho khách hàng cũng đúng bởi họ chỉ quản lý nhà trong phạm vi của xã, phường đó. Còn những người tạm trú hay KT3 như anh thì rất khó để xác nhận. Chưa xin được xác nhận tình trạng nhà ở, điều kiện phải có tài sản thế chấp, hợp đồng mua bán cũng khiến anh chưa biết xoay sở ra sao. “Chắc mình không đủ điều kiện để được vay vốn rồi”, anh Thắng than thở.

Tại sao có hợp đồng mua bán NƠXH mới thỏa thuận điều kiện xem xét cho vay? Đây cũng là băn khoăn của anh Nguyễn Văn Nam, Công ty VinaSing (Hoàng Cầu, Đống Đa, Hà Nội). Bất hợp lý nằm ở chỗ, theo phân tích của anh Nam, để có được hợp đồng mua bán, anh phải ký hợp đồng mua nhà với chủ đầu tư và nộp trước 20% tổng giá trị căn hộ. Số tiền còn lại phải nộp vào nhiều đợt và anh buộc phải vay ngân hàng. Tuy nhiên, nếu trường hợp anh đã ký hợp đồng với chủ đầu tư mà lại không đủ điều kiện vay vốn từ ngân hàng thì chắc chắn anh không có đủ tiền để đóng tiếp cho chủ đầu tư.

Những rào cản về thủ tục như nêu trên đang làm “nản lòng” người có nhu cầu vay vốn mua NƠXH. Việc hoàn thành một bộ hồ sơ gửi ngân hàng xin vay vốn ưu đãi đang được cho là “quá khó” đối với đa số khách hàng. Bởi vậy mà đến nay, các ngân hàng vẫn khó tăng nhanh giải ngân gói tín dụng ưu đãi đến với người dân. Ngược lại, những người có nhu cầu mua nhà vẫn coi NƠXH là “ước mơ”.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản Tp.HCM, cho rằng, tiến độ giải ngân gói 30.000 tỷ đồng sẽ khó có thể nhanh hơn nếu như không có quyết tâm của các ngân hàng, và nhất là phải làm sao phá bỏ được những rào cản về thủ tục để người vay có thể tiếp cận gói vay dễ dàng hơn, không chỉ đối với NƠXH mà còn cả với nhà ở thương mại có giá bán dưới 15 triệu đồng/m2 và diện tích dưới 70 m2/căn.

Nhưng, nghịch lý nằm ở chỗ, trong khi người mua còn đang đốt đuốc tìm cơ hội tiếp cận gói tín dụng 30.000 tỷ đồng, nguồn cung có biểu hiện tăng lên nhanh. Thống kê mới đây của cơ quan quản lý cho thấy, trên toàn quốc đã có 157 dự án NƠXH đang được triển khai xây dựng với quy mô 68.500 căn hộ, tổng mức đầu tư khoảng 19.900 tỷ đồng. Trong đó, có 58 dự án NƠXH dành cho người thu nhập thấp với quy mô trên 33.000 căn hộ và 99 dự án NƠXH dành cho công nhân với quy mô xây dựng khoảng 35.500 căn hộ.

Tại Hà Nội, hàng loạt các dự án NƠXH cũng đã khởi công sau khi gói ưu đãi 30.000 tỷ đồng chính thức được triển khai. Trong tháng 6, một số dự án đã được khởi công có giá bán ở mức trên dưới 10 triệu đồng/m2 như dự án C.E.O (Quốc Oai), NƠXH khu đô thị Đặng Xá (Gia Lâm) của Tổng công ty Viglacera…