Từ chỗ là món hàng cao cấp, yến sào đang dần bình dân hơn khi xuất hiện những loại tổ yến có giá chỉ 17-18 triệu đồng/kg, bên cạnh những loại hơn 100-150 triệu đồng/kg.

Tuy nhiên, bỏ ra tiền triệu mua 50g, 100g yến, người tiêu dùng vẫn phải chấp nhận chất lượng hên xui. Bởi bên cạnh yến nuôi trong nước còn có lượng không nhỏ các loại yến nhập khẩu, trong đó chủ yếu từ Malaysia với giá rẻ bất ngờ.

Hàng bình dân khắp nơi

Chiều 14-1, anh Nguyễn Tiến Hưng (Q.Phú Nhuận, TP.HCM) ghé vào cửa hiệu yến trên đường Hoàng Văn Thụ mua hai lốc sáu lọ tổ yến chưng sẵn hương gừng và hương hạt sen với giá 258.000 đồng/lốc. Anh Hưng cho biết: “Đây là phần quà tặng kèm cho một người trong gia đình dịp cuối năm. Có yến thì gói quà có ý nghĩa hơn hẳn”.

Khảo sát tại thị trường TP.HCM, các món ăn làm từ yến đang ngày càng xuất hiện nhiều trong thực đơn ở các nhà hàng, quán ăn.

Tại một nhà hàng ở đường Hàm Nghi, Q.1, món chè tổ yến chưng đường phèn được giới thiệu có tới 20-30g yến tươi tùy loại.

Có thời điểm nhà hàng này khuyến mãi với giá bán chỉ 89.000 đồng/chén chè. Nhiều điểm ăn uống khác mà thực khách có thể ăn các món chè tổ yến nhân sâm, xúp yến măng cua, cháo yến cá hồi, yến tiềm gà hầm thuốc bắc... trên đường Nguyễn Huệ, Cách Mạng Tháng Tám, Nguyễn Thị Minh Khai, Điện Biên Phủ... ở TP.HCM.

Giá bán chủ yếu 90.000-300.000 đồng/chén tùy loại và tùy lượng yến. Theo ông Nguyễn Duy Luân, giám đốc phát triển thương hiệu Yến Việt, sở dĩ các sản phẩm chế biến từ yến có giá mềm là do mỗi phần có số lượng ít, trong đó yến chỉ chiếm tỉ lệ nhỏ.

Bà Đặng Phạm Minh Loan, tổng giám đốc Công ty cổ phần Yến Việt, cho biết hiện các công ty đang chuyển hướng sang làm các sản phẩm chế biến từ yến để giảm giá bán và tiếp cận người dùng bình dân. Ngoài các loại tổ yến chưng sẵn, công ty này còn đưa ra thị trường các loại ngũ cốc yến dinh dưỡng, cháo yến...

Yến giá “mềm” tràn lan

Tổ yến giá “mềm” bán trong các cửa hàng chuyên kinh doanh yến sào, sâm, yến và thực phẩm chức năng đã xuất hiện khắp nơi. Tại khu vực trung tâm TP.HCM như Q.1, Q.3, yến được bán tại nhiều cửa hàng ở đường Đinh Tiên Hoàng, Cách Mạng Tháng Tám... Ở các vùng ven, cửa hàng yến cũng mọc lên như nấm. Các đường Nguyễn Thái Sơn, Lê Đức Thọ (Q.Gò Vấp), Cách Mạng Tháng Tám (Q.Tân Bình)... đều có rất nhiều cửa hàng yến với đủ loại giá.

Tại một cửa hàng trên đường Nguyễn Trọng Tuyển, giá loại ngon từ 4-5 triệu đồng/100g. Người ít tiền hơn thường mua loại 2,5 triệu đồng/hộp 100g. Thậm chí cửa hàng còn có loại giá chỉ 1,8 triệu đồng/100g.

Một số sạp hàng ở các chợ An Đông (Q.5), chợ Bình Tây (Q.6)... cũng bán yến sào nguyên tổ đã được làm sạch lông, đóng trong các bọc nilông. Tuy nhiên, hàng tại đây không có nhãn mác ghi rõ sản phẩm của công ty nào. Một sạp hàng ở chợ An Đông bán giá 2-2,2 triệu đồng/bọc khối lượng yến 100g. Khi hỏi, đa số các điểm bán hàng này đều cho biết yến có nguồn gốc từ Phú Yên, Khánh Hòa, Cần Giờ (TP.HCM)...

Nhận xét về các loại tổ yến giá thấp, ông Nguyễn Duy Luân cho rằng yến giá thấp sẽ đi đôi với chất lượng, nguồn gốc không đảm bảo, thậm chí là yến giả.

“Chúng tôi từng mua yến giá rẻ dưới 20 triệu đồng/kg ngoài thị trường về phân tích thì phát hiện người ta ăn gian trọng lượng bằng cách trộn đường vào”.

Ông Luân giải thích người ta mua yến về ngâm để nhặt lông và tạp chất, sau đó cho nước đường rồi làm khô lại. Thực tế trong 100g yến đã mua, lượng yến thật sự chỉ có 70-80g. Cũng theo ông Luân, còn có thông tin yến giả từ Trung Quốc làm từ bột gạo với giá rẻ. Do đó, chất lượng yến rất hên xui, phụ thuộc vào uy tín của người bán hàng.

Yến nhập rẻ bất ngờ

Bà Lý Huệ Dinh, trưởng phòng kinh doanh Công ty Gia Mỹ, cho biết tổ yến bán lẻ tại TP.HCM mà có giá dưới 2,5 triệu đồng/100g thì chắc chắn có vấn đề. Thế nhưng trên thị trường, giá yến bán trong khoảng 1,8-2,5 triệu đồng/100g khá phổ biến. Những người kinh doanh yến cho biết yến giá rẻ chủ yếu là yến vụn hoặc yến nhập từ Malaysia.

Nhờ giá “mềm” nên yến Malaysia bán khá chạy. Ông Tuấn, một người kinh doanh yến ở TP.HCM, cho biết yến Malaysia loại nguyên tổ, còn lông bán lẻ 2,2-2,7 triệu đồng/100g tùy loại. Giá tổ yến nuôi làm sạch của Malaysia cũng rẻ hơn yến VN 1,5-2 triệu đồng/100g.

Theo một số người kinh doanh tổ yến, giá bán sỉ yến Malaysia rẻ hơn rất nhiều so với giá bán cho người tiêu dùng. Giá tổ yến đã làm sạch lông hàng Malaysia đang được giao bán sỉ khoảng 22 triệu đồng/kg và 18 triệu đồng/kg với loại yến chưa làm sạch lông. Đặc biệt, theo một số tiểu thương bán lẻ, gần đây có khá nhiều nhà nhập khẩu yến đến chào mua yến Malaysia với giá rẻ hơn rất nhiều so với yến Việt.

Bà Nguyễn Ngọc Phương, giám đốc Công ty cổ phần yến sào Nam Việt, cho biết công ty có hai nhà yến ở Quảng Ngãi để cung cấp nguồn tổ yến. “Mặc dù vậy, vẫn có những người đến chào tôi mua sỉ các loại tổ yến trong nước và nhập khẩu. Tôi được biết giá mua tổ yến trong nước rất cao. Nếu mua hết, không kể to bé, yến nguyên tai hay bị vụn, giá 25-28 triệu đồng/kg. Trong khi đó, có người chào tôi mua tổ yến Malaysia giá chỉ 7-8 triệu đồng/kg, thậm chí yến còn bán sỉ ngoài chợ giá hơn 1 triệu đồng/100g nhưng tôi không dám mua” - bà Phương cho hay.

Theo tìm hiểu từ hải quan TP.HCM, yến sào Malaysia vẫn được nhập về TP.HCM chủ yếu qua đường hàng không và làm thủ tục nhập khẩu qua Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay Tân Sơn Nhất. Đơn vị này cho biết các công ty nhập tổ yến từ Malaysia về thường nhập với khối lượng trên dưới 100kg/lô. Mặc dù tất cả các lô hàng yến đều được hải quan đưa vào diện tham vấn giá nhưng giá yến Malaysia vẫn rất rẻ so với giá yến bán trên thị trường. Yến nhập về chủ yếu ở mức trên 1.000 USD/kg, thậm chí chỉ vài trăm USD/kg. Hiện nhập yến từ Malaysia đã dễ dàng hơn trước đây, doanh nghiệp không cần phải xin phép mà chỉ cần qua kiểm dịch thú y.

TRẦN MẠNH - BẠCH HOÀN